Bij de koop van een bedrijf speelt het boekenonderzoek (due diligence) een belangrijke rol. U wilt immers wel precies weten wat u koopt. In veel gevallen wordt een boekenonderzoek door de accountant uitgevoerd. Dit kan, afhankelijk van de grootte, organisatie en sector, aardig voor u in de papieren lopen. U kunt een deel van het boekenonderzoek ook zelf uitvoeren. Lees hier op welke trucs en valkuilen u bedacht moet zijn.
Een boekenonderzoek beslaat vaak meerdere vakgebieden. Het meest uitgebreide boekenonderzoek controleert alles op juridisch, financieel en fiscaal gebied. U kunt echter ook kiezen voor een quickscan, waarbij alles alleen op hoofdlijnen wordt gecontroleerd. Hiermee voldoet u in ieder geval aan uw onderzoeksplicht. Vaak wordt een boekenonderzoek door de accountant uitgevoerd. Maar, zeker als het een concurrent van u betreft, kunt u een groot aantal zaken van het boekenonderzoek ook zelf uitvoeren. U weet immers precies hoe de markt in elkaar zit en waar u binnen het bedrijf op moet letten omdat u met dezelfde factoren te maken hebt. U weet zelf hoe u uw bedrijfscijfers het best kunt oppoetsen en waar de knelpunten liggen. Daarnaast hebben bedrijven veelal een middenkader met een juridische en/of economische achtergrond in huis. Deze mensen kunnen al veel werk voor u verrichten. Het meer gespecialiseerde werk kunt u dan eventueel aan een externe partij overlaten. Het komt steeds vaker voor dat bij een boekenonderzoek ook wordt gekeken naar de afdelingen Human Resources, productie en IT. Ondernemers sturen dan hun eigen IT, HR of productiemanager naar het over te nemen bedrijf om te beoordelen hoe de betreffende afdelingen daar geregeld zijn.
Trucs
Mocht u een deel van het boekenonderzoek voor eigen rekening willen nemen let dan op de volgende trucs.
1. Kijk naar de consistentie van de waarderingsmethoden. Als in het jaar van verkoop opeens een andere afschrijvingsmethode wordt gebruikt, moet u dieper de cijfers induiken. Stel dat bijvoorbeeld machines eerst in vier jaar worden afgeschreven en nu opeens in vijf jaar. Dit zorgt in de boeken voor een kunstmatig hogere winst.
2. Controleer de kick-back provisies: stel het over te nemen bedrijf koopt in 2006 goederen in. Een jaar later ontvangen ze de retourprovisie over deze goederen. De retourprovisie over 2004 komt dus in de balans van 2005. Op zich geen probleem als dit consequent gebeurt. Maar als in december 2005 de verkoopbalans wordt opgemaakt, staat het natuurlijk mooier als de retourprovisie over 2005 ook hierin wordt opgenomen. Het staat mooier, en is ook terecht: u ontvangt die provisie immers over 2005. Maar in feite staat de retourprovisie er nu twee keer in, over 2004 en 2005. Let hier op en corrigeer dit.
3. Houd rekening met openstaande vakantiedagen van werknemers. Hoewel het tegenwoordig wettelijk verplicht is het aantal openstaande vakantiedagen binnen een bedrijf op de balans te waarderen, wordt dit bij veel bedrijven niet gedaan. Kijk hier wel naar; het kan u een duit geld kosten als u deze dagen moet uitbetalen. Een ander risico is dat de vakantiedagen, in plaats van uitbetaling, ineens door iedereen wordt opgenomen. U zit dan met een fors lagere productiviteit. Zie dat maar op te lossen.
Pensioen
Kijk goed naar de pensioenvoorzieningen voor het personeel. In veel gevallen lopen pensioenverzekeraars zeker een tot anderhalf jaar achter. Het kan dus gebeuren dat een half jaar nadat u het bedrijf hebt overgenomen er een pensioengat over het voorafgaande jaar blijkt te zijn. Of u dat even wilt aanvullen. Dit kan flink in de papieren lopen. Daarnaast is bij een bedrijfsovername de kans aanwezig dat de pensioenpremies stijgen. Dit is bijvoorbeeld het geval als u een onderdeel van een groter bedrijf, dat een eigen pensioen heeft, overneemt. U moet immers een nieuw en vergelijkbaar pensioen aan het personeel aanbieden. Dit kan veelal niet tegen dezelfde gunstige voorwaarden en premies als het voormalige bedrijfspensioen. Let op de arbeidsvoorwaarden van het hogere personeelskader. Het kan bijvoorbeeld zijn dat het management, of de directeur, ieder jaar een bonus uit de holding ontvangt. Dit komt niet naar voren in de cijfers van de werkmaatschappij die u, inclusief management, wilt overnemen. Maar het staat wel duidelijk omschreven in de arbeidscontracten. U moet zich daar dus aan houden. Controleer de arbeidscontracten van het management dan ook goed. Controleer de overige arbeidscontracten steekproefsgewijs zodat u later niet voor verrassingen komt te staan. Vraag de verkopende partij ook duidelijk naar eventuele verplichtingen. Het bedrijf kan aan afnemers bepaalde garanties hebben verstrekt. Hoewel deze niet in de balans staan, kan het wel zijn dat er iets loopt, maar nog niet betaald is. Controleer de freelancers. Zijn het wel echt freelancers, of is het over te nemen bedrijf hun enige opdrachtgever? In dat geval kunt u nog met een naheffing voor werknemerspremies worden geconfronteerd.
Lees minder
