De vergrijzing slaat ook onder ondernemers toe: de komende vijf jaar stoppen maar liefst 100.000 mensen met hun bedrijf. Omdat veel van hen laat op zoek gaan naar een geschikte overnamekandidaat, zullen veel bedrijven worden stop gezet. Een speciale handleiding over bedrijfsovernames moet dit voorkomen.
Zo’n zeventien procent van het totaal aantal ondernemers in Nederland zal de komende jaren met pensioen gaan. Dit aantal neemt snel toe, in 1999 was het nog elf procent. Deze toename wordt veroorzaakt doordat veel bedrijven net na de Tweede Wereldoorlog zijn opgericht. Ruim een derde van de ondernemers is nu ouder dan vijftig jaar. Omdat het niet meer vanzelfsprekend is dat het bedrijf binnen de familie wordt voorgezet, zullen veel van deze bedrijven ophouden te bestaan. Dit betekent dat er veel kennis verloren gaat, medewerkers hun baan verliezen en leveranciers in de problemen kunnen raken. Om dit te voorkomen hebben het Ministerie van Economische Zaken, de Kamer van Koophandel, het MKB-Nederland en VNO-NCW de handen ineen geslagen. Een speciaal overdrachtspakket moet ondernemers vanaf 55 jaar bewust maken van het belang tijdig te beginnen met een bedrijfsoverdracht. In veel gevallen zal het bedrijf overgedragen worden aan een extern persoon: dit heet een management buy-in (mbi). Niet te verwarren met een management buy-out (mbo), waarbij een van de medewerkers eigenaar wordt van het bedrijf.
Gevoelig
Het overdrachtpakket is verstuurd aan alle ondernemingen waarvan de eigenaar 55 jaar of ouder is. "Veel ondernemers gaan te laat aan de slag met de overdracht van hun bedrijf, ze zijn te druk met de dagelijkse gang van zaken in hun bedrijf en weten bovendien niet waar ze een koper kunnen vinden", zegt Marc Kikkert, projectleider bedrijfsovernames bij de Kamer van Koophandel. Bovendien ligt ‘stoppen’ gevoelig bij veel ondernemers. "Ze denken dat het allemaal niet zo’n vaart loopt en ze nog wel een tijdje mee kunnen. Daardoor beginnen ze vaak te laat met de voorbereidingen", meent Henriëtte Salet, projectleider bedrijfsoverdrachten bij het MKB.
Lange voorbereiding
Een goede bedrijfsoverdracht neemt vanaf het moment van voorbereiding tot het daadwerkelijke moment van overdragen, ongeveer vijf jaar in beslag. "Niet alleen het kiezen van een geschikte opvolger die soms ook moet worden ingewerkt kost tijd, wil je gebruik kunnen maken van fiscale faciliteiten dan is een lange voorbereidingstijd verstandig", legt Salet uit. Het op tijd inschakelen van goede adviseurs is een van de belangrijkste onderdelen van de overdracht. Accountants, belastingadviseurs, banken, advocaten en notarissen spelen allemaal een rol in het proces. "Ondernemers willen graag alles zelf doen, zijn nogal eigenwijs. Adviseurs kosten veel geld en ze vragen zich nog wel eens af of dit de moeite waard is. Maar het betaalt zich vrijwel altijd terug", meent Kikkert.
Vers bloed
Uit onderzoek dat de ING Bank dit jaar deed, blijkt dat mbi’s vaker slagen dan mbo’s en bedrijfsopvolgingen binnen in de familie. Bij een mbi stijgt de omzet en winst van het bedrijf, neemt het aantal klanten en investeringen toe én groeit de werkgelegenheid. Een startende ondernemer is gemiddeld goed voor twee nieuwe banen, een bedrijfsovername genereert vijf tot zeven arbeidsplaatsen. "Als iemand van buitenaf een bedrijf overneemt dat al jaren bestaat, brengt hij of zij volop vers bloed en nieuwe energie binnen", zegt Marc Kikkert projectleider bedrijfsoverdrachten bij de Kamer van Koophandel.
Starters die voor zichzelf willen beginnen, worden door de KvK vaak gewezen op de mogelijkheid van een bedrijfsovername. "Vaak zijn zij zich niet bewust dat dit ook een manier is om ondernemer te worden. Terwijl het heel handig kan zijn en vaak minder risico’s met zich meebrengt", zegt Marc Kikkert. De gemiddelde leeftijd van een starter is 37 jaar, volgens Kikkert hebben zij genoeg ervaring opgedaan in het bedrijfsleven om ook succesvol ondernemer te worden. "In het bedrijfsleven heb je ook vaak een verantwoordelijkheid voor klanten en het personeel. Het verschil is alleen dat je als ondernemer veel beslissingen in je eigen portemonnee voelt en je meer te maken krijgt met allerlei wet- en regelgeving."
Lees minder
