Bedrijfsovernames zijn booming. Sinds de economie na de crisis weer is aangetrokken wisselen steeds meer bedrijven van eigenaar. De manier waaróp dat gebeurt kan, door gebrek aan ondersteuning, stukken beter, stelt Lex van Teeffelen. Lex is als lector Financieel-Economische Advisering al jaren gespecialiseerd in alles wat met bedrijfsovernames te maken heeft. Hoe kijkt hij aan tegen de (internationale) overnamemarkt, de ontwikkelingen in Nederland en bedrijfsovernameplatforms als Bedrijventekoop.nl?
 
Als professor en lector leidt Lex een onderzoeksgroep van bijna twintig man. In die hoedanigheid houdt hij zich bezig met onderzoek naar het mkb. Zo onderzoekt hij bijvoorbeeld hoe overnames worden gerealiseerd, hoe bedrijven worden gefinancierd en hoe de internationale markt zich verhoudt ten opzichte van de Nederlandse. Dankzij de inzichten die voortkomen uit zijn onderzoeken heeft Lex inmiddels een helder beeld van de status van bedrijfsovernames in Nederland en Europa.

Steunpilaren

Lex legt uit dat het mkb één van de steunpilaren is van de economie. “De economie draait voor tweederde op het midden- en kleinbedrijf. Bovendien wordt driekwart van de werkgelegenheid gerealiseerd door het mkb. Sinds de economie na de crisis weer is aangetrokken wisselen steeds meer van die bedrijven van eigenaar”, stelt Lex. “Maar bedrijfsoverdrachten worden vanuit de overheid nauwelijks ondersteund. En dat is niet logisch, gelet op de impact die het mkb heeft op onze economie.”

Een bedrijfsovername is geen eenvoudig proces. Dat overheidssteun dan ook van belang is, schetst Lex met een heel ander voorbeeld. “Als je een woning gaat verkopen, neem je van tevoren al een makelaar in arm. Je beschikt immers niet over dezelfde kennis en ervaring als die makelaar, die jou kan helpen bij het maken van een goede beslissing. Maar bij een bedrijfsoverdracht ontbreekt die begeleiding vaak, terwijl je ook te maken hebt met personeel, belasting, klanten, leveranciers en nog veel meer belangrijke zaken. Je hebt geen idee waar je moet beginnen zonder gespecialiseerde kennis. Daarom is begeleiding in dat traject erg belangrijk.”

Meer voorlichting

Goed geïnformeerd een overdrachtstraject ingaan is dus noodzakelijk voor een succesvolle overname. Daarin ligt ook een rol voor de ondernemer, die het belang van een goede voorbereiding moet inzien, meent Lex. “Maar dan moet die ondernemer daar wel op gewezen worden. Vroeger was de KvK daar stukken actiever in; nu doet de overheid relatief weinig op dat vlak. Daardoor gaan ondernemers vaak onvoorbereid een overdrachtstraject in, waardoor de verkoop té vaak spaak loopt.”
 
De struikelblokken kunnen dus deels weggenomen worden door gedegen vooronderzoek te doen. “Is mijn bedrijf wel aantrekkelijk genoeg? En wat zou de verkoopprijs kunnen zijn? Dat zijn vragen waar je antwoord op moet zien te vinden“, legt Lex uit. “En het antwoord verschilt ook weer per branche. In de horeca spelen bijvoorbeeld veel randzaken mee zoals brouwerscontracten. Of in de bouw, waar veel werk via onderaannemers loopt. Het is lastig om alles wat er bij zo’n overname komt kijken te doorgronden. Daar hoef je als ondernemer niet zelf kennis van te hebben, maar je dient wel te weten dat er meer speelt dan alleen de financiering. Daar zouden ondernemers beter over moeten worden voorgelicht, zowel de kopende als de verkopende kant.”

Overheidssteun

Kopers kijken in veel gevallen vooral naar winstcijfers van een onderneming. “Het is heel verleidelijk om een goedlopend bedrijf over te nemen. Maar als je als ondernemer niet weet of de waarde van het bedrijf in de zaak of in de ondernemer zit, is dat geen goed idee. Toch gebeurt dat regelmatig. Dan haken klanten bijvoorbeeld af bij het vertrek van de verkopende partij en blijft de kopende partij met een bedrijf zonder klanten achter”, vertelt Lex. “Europees onderzoek laat zien dat bedrijven na een overname flink groeien. Dan zou je toch ondersteuning verwachten bij zo'n belangrijk moment.”
 
Lex noemt vouchers als één van de oplossingen voor dat probleem. “We hebben in Nederland zogenaamde innovatievouchers, waarmee mkb-ondernemingen voor een bedrag tot € 5000,- kennisvragen kunnen laten beantwoorden. Waarom hebben we dan geen overnamevouchers of bedrijfsopvolgingsvouchers? Met eenzelfde bedrag zijn de eerste 30 tot 40 uur van de voorbereiding op een overname gedekt en weet een ondernemer hoe hij ervoor staat. In de landen om ons heen gebeurt zoiets al, maar in Nederland is helemaal niets! Het KvK is door bezuinigingen alleen digitaal advies gaan geven. Als de overheid écht slim is, investeert ze in het moment van innovatie: de overname dus. Net als bij een woning wordt een bedrijf grondig verbouwd en geïnnoveerd na eigendomswisseling.”

Belangrijke rol overnameplatforms

En voor dat innovatiemoment ziet Lex een belangrijke rol weggelegd voor matching platforms. “Overnameplatforms als Bedrijventekoop.nl kunnen onderdeel worden van die informatievoorziening voor ondernemers. Op Bedrijventekoop.nl heb je nu al een tool waarmee je een indicatie van de bedrijfswaarde kunt krijgen. In de toekomst verwacht ik dat overnameplatforms in veel meer van dat soort digitale hulpmiddelen zullen gaan voorzien – denk ook aan contracten en fiscale consequenties. Daarmee krijgen die platforms langzaam de rol van adviseur.” Bang dat overnameadviseurs zich daardoor gepasseerd zullen voelen, is Lex niet. “Adviseurs willen juist zo snel mogelijk de deal sluiten. Als ondernemers beter geïnformeerd aan het verkooptraject beginnen, scheelt dat de adviseurs alleen maar tijd. Hoe beter de ondernemer zijn huiswerk heeft gedaan, hoe eenvoudiger het werk van de adviseur is.”

Adviserende rol

Om dat te kunnen bewerkstelligen is er volgens Lex ook steun nodig van de overheid. “Die adviserende rol spelen kost ook platforms als Bedrijventekoop.nl tijd en geld. Er zijn investeringen nodig om zulke innovaties door te kunnen voeren. De overheid moet helpen om die innovatieslag te kunnen maken. Bovendien zorgen overnameplatforms voor een transparante markt. Daardoor kunnen kopers en verkopers elkaar vinden.”

Grenzen verleggen

Het doel van Bedrijventekoop.nl is om ook buiten Nederlandse grenzen die verbindende rol te kunnen spelen. “Die focus op heel Europa vind ik een sterke zet”, vertelt Lex. “Er zijn ook ondernemers in het buitenland die graag een vestiging in Nederland zouden willen overnemen en andersom. Private equity is ook steeds meer vanuit Amerika en Canada op zoek naar groeipotentieel in Nederland, omdat dat de ‘gateway to Europe is’. Als je dan vanuit Nederland de complete Europese markt kunt bedienen, ben je goed bezig. Mkb is erg gewild aan het worden.”
 
De meeste winst op dat vlak valt volgens Lex te behalen in centraal Europa. “In landen als Tsjechië, Polen en Kroatië is het vaak een probleem om goed gekwalificeerde adviseurs te vinden. Als je daar een platform op kunt zetten en adviseurs kunt strikken, of misschien zelfs kunt opleiden, vergemakkelijk je internationale overnames. Ik denk dat Bedrijventekoop.nl die rol kan gaan spelen.”