Steeds vaker wordt er bij de bedrijfsovername een lening aan de koper verschaft. Onze partner Enno Schets van Schets Advocatuur vertelt je er hieronder meer over.
Om een bedrijfsovername te kunnen realiseren, dient verkoper tegenwoordig veelal een (achtergestelde) lening aan koper te verschaffen. Verkoper ontvangt de koopprijs dus niet volledig bij levering; een deelbedrag daarvan betreft een uitgestelde betaling in de vorm van een lening aan koper. Verkoper ziet dit bedrag natuurlijk als onderdeel van de na bedrijfsoverdracht te ontvangen koopprijs.
Verrekening: koper
Koper wenst doorgaans een behoorlijke set garanties van verkoper bij bedrijfsovername te ontvangen, over allerlei zaken die de onderneming aangaan. En daarbij zal een koper bij inbreuk op de garanties zijn/haar vordering willen verrekenen met het bedrag van de koopprijs dat koper nog aan verkoper dient te betalen. Verkoper zal verrekening veelal niet willen: die wil de volledige koopprijs voor zijn overgedragen bedrijf of belang daarin ontvangen. Wat zegt de wet?
Verrekening: de wet
Art. 6: 127 lid 2 BW noemt de vereisten voor de bevoegdheid tot verrekening. Lid 1 van dit wetsartikel bepaalt dat alleen de mogelijkheid tot verrekening bestaat, indien er een bevoegdheid tot verrekening is. Daartoe is (onder meer) vereist dat koper een vordering op verkoper heeft. De betaling van die vordering moet afdwingbaar zijn, ergo vast staan. En daar wringt natuurlijk de schoen, indien koper stelt een vordering te hebben, waarmee verkoper het niet eens is. Het wetsartikel 6: 127 BW is van regelend recht en biedt derhalve de mogelijkheid de bevoegdheid tot verrekening contractueel te beperken of uit te sluiten.
Verrekening: vanuit verkoper bezien
Verkoper heeft er belang bij om contractueel te regelen dat verrekening door koper met door hem/haar aan verkoper te betalen termijnen (uit hoofde van de (achtergestelde) lening, of anderszins) is uitgesloten of (tenminste) is beperkt. Dit laatste aldus dat verrekening uitsluitend in bepaalde situaties is toegestaan. Ik adviseer verkopers hiervan uitdrukkelijk contractueel gebruik te maken. Regel je het onderwerp verrekening in de verkoopovereenkomst bij bedrijfsovername niet, dan geldt aldus de wet. Je kunt als verkoper dan wel stellen dat de koper niet aan alle wettelijke vereisten voor verrekening voldoet, maar houd er rekening mee dat een koper in de praktijk in feite alleen hoeft te “roepen” dat hij/zij een claim tegen verkoper heeft. Verkoper zal dan zijn/haar geld bij koper moeten gaan “halen”. Bij geen minnelijke regeling hierover met koper, betekent dit doorgaans procederen tegen de koper. Wil je dit als verkoper voorkomen, dan is het aldus zaak de verrekening op voorhand goed in de verkoopovereenkomst te regelen. En dan nog kan koper een betaling jegens verkoper (willen) verrekenen, maar met een contractueel verbod tot verrekening sta je als verkoper (in rechte) een stuk sterker.
Verrekening: vanuit koper bezien
Een koper heeft belang bij een vorm van zekerheid, voor het geval dat een of meerdere inbreuken op door verkoper verschafte garanties zijn geconstateerd. Dat kan bijv. in de vorm van een bankgarantie, maar ook verrekening biedt koper (aldus) perspectief, indien en zolang koper nog een deel van de koopprijs aan verkoper moet betalen. Koper heeft er dus belang bij om expliciet in de koopovereenkomst bedrijfsovername te regelen dat hij/zij is gerechtigd tot verrekening met door hem/haar aan verkoper te betalen termijnen (uit hoofde van de (achtergestelde) lening, of anderszins). Een dergelijke clausule kleurt de bevoegdheid van koper jegens verkoper tot verrekening contractueel in. En belangrijk: dergelijke bedingen ter uitbreiding van de bevoegdheid tot verrekening kunnen buiten faillissement in beginsel mede ook jegens derden worden ingeroepen, een pandhouder of beslaglegger daaronder begrepen.
Geschil over verrekening
Is een partij het niet eens met verrekening (in mijn voorbeeld de verkoper bij bedrijfsovername), dan is het zaak dat verkoper protesteert tegen een door de koper voorgestane of gedane verrekening, zelfs als de verrekening contractueel is toegestaan. Doe als verkoper jegens koper een beroep op nakoming van de met koper overeengekomen betalingsverplichtingen. Verkoper dient tevens in voorkomend geval te stellen dat door koper niet aan ALLE wettelijke vereisten is voldaan, o.a. door te stellen dat koper geen (terechte) vordering heeft en/of koper (nog) niet bevoegd is de betaling van zijn/haar vordering af te dwingen, bijv. omdat deze nog niet opeisbaar is.
Verrekening: kies bewust
Het gaat er om dat ook inzake verrekening een bewuste keuze wordt gemaakt, gezien alle omstandigheden. Ten tijde van het sluiten van een (ver)koopovereenkomst bedrijfsovername kun je als partij, verkoper of koper, denken dat het vast niet zo’n vaart zal lopen, maar bedenk je dan dat je tijdens de onderhandelingen nog “in de driver seat” zit en (bijvoorbeeld) verrekening dient te regelen voor het geval dat je er nadien een beroep op wilt kunnen doen. En daartoe sluit je doorgaans een overeenkomst. Kan het contract nadien in de la blijven liggen, des te beter. Berkel-Enschot, 23 maart 2015
