Terug naar het overzicht

Ondernemingsvormen

Een van de eerste keuzes die een zelfstandig ondernemer moet maken, is de keuze voor een rechtsvorm ook wel ondernemingsvormen genoemd. Het overgrote deel van de startende ondernemers begint een eenmanszaak. Er is dan 100% controle over het bedrijf, en het inkomen uit het bedrijf valt uiteindelijk gewoon onder de inkomsten belasting. Indien er met twee of meer personen een onderneming wordt opgezet is de keuze voor de Vennootschap onder Firma (VOF) voor de meeste ondernemers vanzelfsprekend. Deze ondernemingsvormen worden natuurlijke ondernemingsvormen genoemd. Dat wil zeggen dat de ondernemer zelf geheel aansprakelijk is voor alle aansprakelijkheid van de onderneming. Deze aansprakelijkheid is de eerste grote stap waarmee ondernemingsvormen zijn in te delen.

Natuurlijke ondernemingsvormen

Het grootste risico met deze ondernemingsvormen is dat de wet een zelfstandig ondernemer volledig aansprakelijk stelt voor alle aansprakelijkheid die op het bedrijf rust, ook wel hoofdelijke aansprakelijkheid genoemd. Gaat er iets namens het bedrijf mis, dan is de ondernemer 100% aansprakelijk, met uiteindelijk zelfs zijn privé vermogen. Gedeeltelijk valt onverwachte aansprakelijkheid te verzekeren, maar zeker niet alles! Als er maar een klein aantal klanten zijn, of grote klanten welke zorgen voor een groot percentage van de omzet, kan dit zeer riskant zijn. Wat als er nu iets mis gaat met deze klanten en deze omzet niet meer als vast gerekend kan worden? Kunnen de schulden dan nog wel betaald worden? Dit zijn zaken waar goed op gelet moet worden voor een natuurlijke onderneming wordt gestart.

Eenmanszaak

Een eenmanszaak wil zeggen dat de aansprakelijk bij een persoon ligt. Dit is het grote verschil tussen de eenmanszaak en andere ondernemingsvormen. Er kunnen dus wel meer dan een persoon werken, in principe kan het bedrijf net zo groot uitgroeien als elk ander, maar de verantwoordelijkheid, eigendom en aansprakelijkheid zijn bij een natuurlijk persoon vastgelegd. Deze is ook met zijn privévermogen aansprakelijk. Omdat het privé en zakelijke vermogen niet gescheiden is kijkt een bank bij een financiering naar het totale plaatje van de ondernemer. Hoe is privé het vermogen geregeld? Meestal is de financiële administratie van een eenmanszaak gescheiden van het privévermogen maar bij een kredietaanvraag bijvoorbeeld zal een bank ook het privévermogen willen zien.

Zelfstandige zonder personeel en Freelancers

Een ZZP-er (zelfstandige zonder personeel) of een freelancer kunnen ook vallen onder een eenmanszaak indien deze zich hebben ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. In principe is inschrijven hiervoor niet verplicht; iedereen kan freelance ondernemen, en bij de belasting inkomen uit overige diensten invoeren. Deze kan dan geen aanspraak maken op ondernemersvoordelen zoals de kosten van het ondernemerschap in rekening brengen van het bedrijf waarmee het uiteindelijke inkomen voor de belasting lager uit kan komen. ZZP en Freelance wordt met name dan ook gebruikt in markten waar er weinig investeringen nodig zijn, en veelal door parttimers. Voor er een beslissing gemaakt wordt: Weeg goed de voor en nadelen van het inschrijven af: Zo zijn er speciale kleine ondernemersregelingen waarmee de overheid de ondernemer wil stimuleren om het bedrijf op te zetten. Zo hoeft er bijvoorbeeld geen BTW afgedragen te worden als het totale jaarbedrag onder een limiet blijft (momenteel zo'n 1800 euro aan BTW) en zijn er andere regelingen.

Vennootschap onder Firma VOF

Een VOF is een bijzondere vorm van een maatschap. Het belangrijkste verschil is dat elk van de vennoten voor de gehele vennootschap aansprakelijk zijn. Als Vennoot A een te dure aanschaf doet namens de vennootschap en niet kan betalen, dan kan de schuldeiser zijn geld halen bij de andere vennoot ongeacht of deze het ermee eens is of niet. Elk van de vennoten is dan ook voor alle schulden van de vennootschap hoofdelijk met zijn privévermogen aansprakelijk. Een vennootschap kan via een onderhandse, of notariële acte worden opgericht. Daarnaast moet de VOF worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Bij deze inschrijving kan worden aangegeven tot hoever elk van de vennoten mogen handelen. Besproken kan worden dat bijvoorbeeld elk van de vennoten niet meer dan voor 5.000 euro kan handelen. Bij een grotere uitgave zijn de handtekening van de overige vennoten nodig. Is zo'n afspraak er niet, dan is elke vennoot onbeperkt in zijn doen en laten namens de vennootschap.

Commanditaire vennootschap CV

Een CV is vergelijkbaar met een VOF met het verschil dat een of meerdere van de vennoten niet actief binnen het bedrijf werkzaam zijn. De vennoot die niet actief binnen de vennootschap actief is, ook wel stille of commanditaire vennoot genoemd, brengt alleen waarde in. In ruil voor een deel in de winst. Een stille vennoot mag zich niet bemoeien met de CV en er niet werkzaam zijn, is hij dit wel dan wordt hij direct als beherende vennoot gezien. Stille vennoten zijn niet aansprakelijk met hun privévermogen.

Maatschap

In een maatschap wordt meestal geen bedrijf uitgeoefend maar een beroep. Een maatschap is een samenwerkingsverband tussen twee (of meer) personen. Zo kunnen zij samen inkopen doen, maar wel ieder voor zich zelfstandig hun beroep uitoefenen. Maatschappen komen veel voor bij zelfstandige beroepen als huisartsen, notarissen, advocaten, artsen, accountants en adviseurs. De samenwerking is voor de klant niet altijd duidelijk, elke maatschap deelnemer, ook wel maat genoemd, kan zelfstandig zijn beroep uitoefenen. Maar op sommige terreinen kan de maatschap een gezamelijke oplossing bieden. Zoals een gezamelijk pand, personeel (bijvoorbeeld een gezamelijke receptioniste) of gezamelijk inkopen. Hoeveel invloed de gezamelijke maatschap op elk van de leden heeft is per maatschap afhankelijk en hangt van van de afspraken die onderling zijn gemaakt. Het enige dat volgens de wet hierin is bepaald is dat elk van de maten iets inbrengt, en deelneemt in eventuele winst.

Een maatschap hoeft niet te worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel maar kan tot stand komen bij een mondelinge afspraak tussen de maten. Wel worden de afspraken onderling meestal schriftelijk vastgelegd. Dit kan via een onderhandse acte, maar ook via een notariële acte gebeuren. Zo wordt voorkomen dat er later verwarring of onenigheid afspraken kan ontstaan. De afspraken worden onderling door de maten bepaald. Zo kan de winst 50/50 worden verdeeld, maar ook kan elk geheel voor zichzelf werken. Als er niets is vastgelegd geldt de wet.

Indien er niets wordt vastgelegd hebben maten geen invloed op elkaar. Als een van de maten een overeenkomst met een derde aangaat, is alleen de maat die de afspraak aangaat hiervoor verantwoordelijk en de overige maten blijven hier standaard buiten. Comité, commissie, werkgroep en studiegroepen Voor samenwerkingsverbanden welke niet op een bepaald beroep, maar op een activiteit, dienst of gebeurtenis is gebaseerd, zoals een carnavalscommissie, of de plaatselijke klaverjasavond met de buurt, is geen bepaalde rechtsvorm. Echter vaak zijn er wel financiële gevolgen aan zo'n onderneming. De samenwerking is meestal niet in statuten of reglementen vastgelegd maar voor de bank is het wel noodzakelijk dat er een aanspreekpunt is dat hoofdelijk aansprakelijk is voor eventuele onverwachte zaken. Hiervoor wordt veel een onderhandse acte opgesteld van een maatschap, waarbij er een penningmeester wordt aangesteld. Deze wordt door de overige deelnemers vaak gemachtigd om voor de financiën te mogen handelen.

Besloten Vennootschap BV

Een Besloten Vennootschap, afgekort BV is een zelfwerkende ondernemingsvorm. Het kan zelf handelen, en is zelf aansprakelijk voor zijn handelen. Als de BV failliet gaat zijn er dan ook geen natuurlijke personen verantwoordelijk maar kan er alleen worden uitgekeerd wat de BV zelf heeft staan. De schuldeisers die dan nog niet betaald zijn, krijgen niets. De onderdelen bestuur, eigendom en aansprakelijkheid zijn bij een besloten vennootschap in drie delen verspreid. De aandeelhouders zijn de werkelijke eigenaar van de besloten vennootschap. Zij hebben geld ingelegd en krijgen daar een gedeelte eigendom voor terug. Elk aandeel is een percentage van eigendom. Een BV kan dus meerdere eigenaren hebben, maar indien een persoon alle aandelen heeft, ook maar een eigenaar hebben. Aandelen van een BV zijn niet vrij verhandelbaar. Hiervoor moet eerst goedkeuring worden gekregen door het orgaan dat daarover gaat. In het algemeen zijn dit de overige aandeelhouders.

Eigendom van de besloten venootschap

De eigenaar hoeft niet het bedrijf te besturen. Dat wordt gedaan door een bestuur. Dit bestuur is bij oprichting gekozen. Periodiek wordt dit bestuur gecontroleerd tijdens aandeelhoudersvergaderingen. Het bestuur kan de dagelijkse beslissingen nemen. Het is bevoegd te handelen namens de BV maar is hier standaard geen eigenaar van. Het is in dienst van de BV. Eens per periode wordt er een aandeelhoudersvergadering gehouden waarbij de aandeelhouders worden geinformeerd, en kunnen laten weten of ze tevreden zijn met de visie en werkwijze van het bestuur. Het kan natuurlijk wel zo zijn dat een aandeelhouder ook bestuurder is.

Naamloze vennootschap NV

Een naamloze vennootschap is een onderneminigsvorm die in veel zaken vergelijkbaar is met een Besloten Vennootschap (de BV) met als verschil dat de aandelen (en dus niet de vennootschap zelf) naamloos zijn. Dit aandeel is een waardepapier en dus vrij verhandelbaar. Op de beurs worden deze aandelen verhandeld. Een aandeelhouder is niet aansprakelijk, en zijn bevoegdheden zijn beperkt. Omdat het aantal aandelen bij een NV erg groot kan zijn, zijn het niet de eigenaren welke de dagelijkse beslissingen maken, maar wordt er een bestuur benoemd, direct al bij oprichting van de NV. Het bestuur kan de dagelijkse beslissingen nemen. Het is bevoegd te handelen namens de NV maar is hier geen eigenaar van. Het is in dienst van de NV. Eens per periode wordt er een aandeelhoudersvergadering gehouden waarbij de aandeelhouders worden geinformeerd, en kunnen laten weten of ze tevreden zijn met de visie en werkwijze van het bestuur. De NV is zelf een rechtspersoon en is zo zelf aansprakelijk voor zijn eigen doen en laten. Indien dit mis gaat, wordt de NV zelf failliet verklaard. Als er geen geld is dan komen de schuldeisers met lege handen te staan. De NV kan zelf handelen en heeft zo geen vaste ondernemer nodig. In feite zijn de vele aandeelhouders allemaal een beetje ondernemer omdat zij een gedeelte van een onderneming bezitten.

Toezicht op het bestuur gebeurd via de aandeelhouders, en indien aanwezig de raad van bestuur. Deze is veelal opgebouwd via oudbestuurders welke actief bij het bedrijf blijven, belangrijke mensen binnen de organisatie en eventueel mensen uit de ondernemingsraad. Voor het starten van een NV zijn enkele belangrijke eisen. Een NV wordt zelden uit het niets gemaakt, maar vaker komt een NV tot stand op een moment dat de eigenaren van een bedrijf zien dat het bedrijf veel geld waard is, en ze een percentage van eigendom willen delen met de wereld, in ruil voor geld. In andere woorden; een BV wordt vaak omgezet tot NV omdat de aandeelhouders een beursgang willen voorbereiden. Deze informatie is tevens terug te lezen op Ondernemen & Internet.