Bedrijfsopvolging: gevolgen van nieuwe wet erfbelast

Per 1 juli 2010 geldt er een nieuwe wet schenk- en erfbelasting, waarbij de faciliteit bij bedrijfsopvolging eenvoudiger moet uitpakken. Maar er gelden ook inkomstenbelastingfaciliteiten voor de bedrijfsopvolging. Enige jaren geleden is een onderzoek gedaan naar de problemen bij de bedrijfsopvolging in het mkb. Hierbij werd de fiscaliteit niet als nummer één genoemd. Desondanks is besloten om de vrijstelling voor de verkrijging van ondernemingsvermogen te verruimen van 30% naar 60% en vervolgens naar 75%.

Vrijgesteld

Op grond van de bedrijfsopvolgingsregeling is 75% van het ondernemingsvermogen vrijgesteld voor het schenkings- en successierecht. Dus over slechts 25% is belasting verschuldigd, waarover ook nog eens 10 jaar rentedragend uitstel kan worden verkregen. Wel gelden enige voorwaarden. Van de faciliteit kan gebruik worden gemaakt bij de verkrijging van een onderneming of van aandelen die tot een aanmerkelijkbelang behoren.

Belastingbesparing

Van een aanmerkelijkbelang is sprake bij een bezit van ten minste 5% van de aandelen in een bv. Als bijvoorbeeld het kind ondernemingsvermogen met een waarde van € 16 miljoen krijgt, moet over € 4 miljoen belasting worden betaald. Voor het kind is de belastingbesparing 27% van het vrijgestelde deel van € 12 miljoen. Dat is € 3,24 miljoen. Voor broers en zussen is het toptarief 53% en voor derden zelfs 68%, zodat voor hen dit voordeel nog groter is. Nieuwe wet De Successiewet wordt mogelijk vervangen per 1 juli 2010 door de nieuwe Wet schenk- en erfbelasting. Naar verwachting wordt het wetsvoorstel in april 2009 bekend gemaakt. Maandag 14 april 2008 heeft de Staatssecretaris van Financiën de contouren uiteengezet. Hierbij kwam naar voren dat de faciliteit bij bedrijfsopvolging eenvoudiger kan worden vormgegeven.

Persoonlijke holding

Een meer economische benadering van de toepassing van de voortzettingseis en van wat al dan niet onder de regeling kan vallen, lijkt op zijn plaats. Misschien is het nodig om de bedrijfsopvolgingsregeling hier en daar uit te breiden of te beperken. Ten aanzien van de uitbreiding is in het besluit van 10 oktober 2007 al een tipje opgelicht. Ook bij een belang via de persoonlijke holding van 5% in de werkmaatschappij zal de bedrijfsopvolgingsregeling van toepassing zijn.

Aanzuigende werking

Over een beperking is niets bekend gemaakt, maar wel is gezegd dat de regeling een aanzuigende werking heeft. Maar wat hiermee bedoeld wordt is niet toegelicht. Misschien wordt met de 'aanzuigende werking' bedoeld dat de erflater vlak voor zijn dood zijn 'gewone' vermogen om kan zetten in ondernemingsvermogen, zodat diens erfgenamen kunnen profiteren van deze vrijstelling. Dit kan bijvoorbeeld door te participeren in een besloten commanditaire vennootschap, zoals een scheepvaart cv.

Schenking

Bij een schenking is dit niet mogelijk omdat de schenker, voorafgaand aan de schenking het ondernemingsvermogen ten minste vijf jaar in zijn bezit moet hebben. Ook als de erflater een aanmerkelijkbelang heeft in een beleggingsvennootschap, kan vlak voor het overlijden door het omzetten van beleggingsvermogen in ondernemingsvermogen gebruik worden gemaakt van de vrijstelling. Bij het schenken van aandelen geldt ook hierbij weer dat het ondernemingsvermogen ten minste 5 jaar in bezit moet zijn. Het wetsvoorstel wordt april 2009 bekend gemaakt, dus we moeten nog even wachten voordat bekend is wat er precies gaat veranderen.

IB-faciliteiten

Naast de Successiewet gelden ook in de inkomstenbelasting faciliteiten voor de bedrijfsopvolging. Zo kan de ondernemer zijn onderneming zonder afrekening van stakingswinst overdragen aan zijn kinderen. Dit geldt zowel bij leven, als na overlijden. Ook aandelen die tot een aanmerkelijkbelang horen kunnen zonder afrekening na het overlijden van de aandeelhouder over gaan naar diens erfgenamen.

Aanmerkelijkbelangaandelen

Deze doorschuiffaciliteit geldt echter niet voor schenking van aanmerkelijkbelangaandelen. Bij schenking van deze aandelen zal dus de schenker 25% inkomstenbelasting moeten betalen over de waardestijging van de aandelen. Vanuit fiscaal perspectief is het dus voordeliger om de bedrijfsoverdracht in het geval van een aanmerkelijk belang pas na het overlijden te laten plaatsvinden.

Doorschuiffaciliteit

In de praktijk wordt dit niet als het meest optimale moment gezien. Het is dan ook vanuit economisch perspectief wenselijk om voor het schenken van aanmerkelijkbelangaandelen een doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting op te nemen. Als een eventueel budgettair beslag wordt gefinancierd met een versobering van de bedrijfsopvolgingsregeling in de Successiewet, zullen de meeste ondernemers daar geen problemen mee hebben.

Bron: Blog op www.Plein+ van Theo Hoogwout, verbonden aan het Fiscaal Economische Instituut van de Erasmus Universiteit Rotterdam en werkzaam bij Deloitte Belastingadviseurs bv te Rotterdam.