Standaardclausules? Niet standaard behandelen!
Bent u bezig om standaard clausules in uw bedrijfsovername te contracten? Onze partner Enno Schets van Schets Advocatuur vertelt u er hieronder meer over.
Standaard clausules in (bedrijfsovername) contracten: wees alert.
Bedrijfsovername contracten zijn meestal maatwerk. Tenminste, wat betreft een groot gedeelte van het contract, zo is mijn ervaring. Natuurlijk komen er behoorlijk wat clausules in voor, die “standaard” terugkomen. Denk aan onderwerpen als geheimhouding, beding gehele overeenkomst, afstand vernietiging en ontbinding. Deze bepalingen worden soms “klakkeloos” overgenomen. Ik geef u echter in overweging om goed bij dit soort standaard clausules stil te staan. Niet als standaard behandelen dus! In deze Tips behandel zo’n “standaard” clausule, de zgn. “entire agreement clause”, in overeenkomsten in het Nederlands wel genoemd “Beding gehele overeenkomst”.
Beding gehele overeenkomst (“Entire agreement clause”)
In veel bedrijfsovername contracten komt navolgend beding of soortgelijk beding voor: Gehele overeenkomst Deze Overeenkomst vormt de gehele overeenkomst tussen de Partijen met betrekking tot het onderwerp van deze Overeenkomst. Deze Overeenkomst vervangt alle eerdere overeenkomsten, mondeling of schriftelijk, in verband met het onderwerp van deze Overeenkomst. Tegenbewijs tegen het bovenstaande wordt hierbij uitgesloten. Dit is een bewijsovereenkomst.
Vanuit verkoper
Vanuit verkoper geredeneerd: verkoper heeft (eindelijk) een passende koper gevonden en er is, zoals te doen gebruikelijk, een geheimhoudingsovereenkomst gesloten. Belangrijk vanwege (concurrentiegevoelige) informatie. Nadien zal er een intentieverklaring zijn gesloten of is het bereikte onderhandelingsresultaat in eerdere, onderlinge e-mails bevestigd. Deze (schriftelijke) vastlegging vormt de basis om de volgende stap te zetten: het opmaken van de koopovereenkomst. Verkoper heeft 1 belang: de bereikte binding van deze koper vasthouden. Waarom dan “zo maar” voorgaand beding als standaard clausule in een koopovereenkomst opnemen? Voelt u hem al aan? Doelstelling = binding behouden 1. Je onderhandelt namens verkoper met koper en daarbij passeren de nodige, steeds verder aangepaste concept koopcontracten. In het (bijna) laatste stadium kun je op het punt komen dat er vrijwel volledige overeenstemming is bereikt, waaronder inmiddels over het “Gehele overeenkomst beding”. Doch koper weigert uiteindelijk op de laatste punten akkoord te geven en wil van de deal afzien. Omdat je als verkoper akkoord hebt gegeven op het “Gehele overeenkomst beding” is niet ondenkbaar dat je als verkoper EN geen beroep meer kunt doen op de eerdere geheimhoudingsovereenkomst, intentieverklaring en/of e-mail (waarin het eerder bereikte onderhandelingsresultaat is vastgelegd) EN je als verkoper geen beroep kunt doen op nakoming van de koopovereenkomst (want deze is immers nog niet volledig rondgekomen) dan wel koper kun dwingen om verder te onderhandelen totdat de koopovereenkomst definitief tot stand is gekomen (met de door verkoper gewenste inhoud). Resultaat alsdan: je blijft als verkoper met lege handen achter. Om dit (mogelijke) risico te beperken, is mijn advies derhalve vanuit verkoper bezien: voeg een stukje tekst aan het “Gehele overeenkomst beding” toe, waaruit volgt dat niet alleen de koopovereenkomst de gehele koopovereenkomst vormt, maar ook bijv. hetgeen is vastgelegd in de email d.d. …… . Dat lijkt me voor koper in beginsel niet te bezwaarlijk en als dan in het onderhandelingsproces koper dit stukje tekst (nader) bevestigt, kan verkoper daarop blijvend een beroep doen, als het althans de bedoeling van een verkoper is om (deze) koper te blijven binden. Bijvoorbeeld in een situatie dat partijen het in een later stadium van de onderhandelingen (vooralsnog) niet eens worden over bepaalde items en je als verkoper wilt kunnen terugvallen op de essentialia waarover eerder wel overeenstemming werd bereikt, dit met als bedoeling om bijv. later de onderhandelingen over bedoelde items te kunnen hervatten. Doelstelling = uitsluitend binding bij algehele overeenstemming 2. Wenst een verkoper (deze) koper alleen te binden indien er op alle punten van de uiteindelijke koopovereenkomst overeenstemming wordt bereikt (en anders niet), dan kan er juist voor gekozen worden om het “Gehele overeenkomst beding” op te nemen. Komt er dan overeenstemming op alle punten, dan zijn partijen aldus aan elkaar gebonden (conform de inhoud van de uit onderhandelde koopovereenkomst). Wordt er geen overeenstemming op alle punten (van de voorliggende koopovereenkomst) bereikt en hebben beide partijen de bedoeling gehad om volgens het “Gehele overeenkomst beding” met elkaar om te gaan en/of hebben beide partijen gedurende het onderhandelingstraject dit beding geaccepteerd, dan kan daarvan het gevolg zijn dat tussen partijen geen binding is ontstaan. Ik zeg met nadruk “kan”, want dit soort onderhandelingstrajecten zijn zelden zwart of wit (zie hieronder) en daarbij merk ik op dat we ook te maken hebben met het leerstuk van de precontractuele goede trouw en afbreken van onderhandelingen; zie daartoe het blog, Tips “Bedrijfsovername: onderhandelingen afbreken, alle vrijheid of … toch niet?”.
Vanuit koper
3. Vanuit koper bezien geldt hetzelfde: wil je een verkoper binden, houd dan de aanvankelijk bereikte overeenstemming (op essentialia) overeind. Stem niet in met voornoemd standaard “Gehele overeenkomst beding”, maar voeg daaraan toe welk stuk (bijv. intentieverklaring of email d.d. ….) ook deel uitmaakt van de gehele overeenkomst. 4. Indien een koper een verkoper alleen wil binden indien er op alle punten van de uiteindelijke koopovereenkomst overeenstemming wordt bereikt, dan kan ervoor worden gekozen om het “Gehele overeenkomst beding” op te nemen, zoals hierboven is verwoord. Houd er dan wel rekening mee dat als de beoogde algehele overeenstemming er niet komt, er mogelijk niets overblijft en er dus geen deal tot stand komt. Als dit de bedoeling is (alleen een deal bij akkoord over alles), prima. Als dit dus niet de bedoeling is, handel dan conform punt 3 hiervoor en probeer (alsnog) overeenstemming met verkoper te bereiken op de openstaande zaken, zodat de deal rond komt.
Niet zwart/wit
Onderhandelingen kunnen lastige trajecten zijn, zeker als het er achteraf om gaat hoe bepaalde stukken of handelingen juridisch te duiden. Zaken zijn zelden zwart of wit (de ene rechter ziet het zus en de andere rechter ziet het zo), zeker als u niet voldoende aandacht besteedt aan: - het als zodanig schriftelijk vastleggen van bereikte onderhandelingsresultaten; - de inhoud van deze schriftelijke vastlegging. Om onnodig veel discussie achteraf te voorkomen: leg bereikte onderhandelingsresultaten aldus schriftelijk vast, al is het maar kort (bijv. via een email) en wees (nadien) kritisch op voorgelegde standaardclausules in concept koopovereenkomsten. Denk altijd (primair) vanuit uw eigen positie: heb ik belang bij deze standaardclausules of juist niet? Het antwoord op deze vraag hangt af van uw eigen bedoelingen c.q. van de richting die u op wilt.
